بته جقه مهم ترین نگاره مورد استفاده در هنرهای سنتی کرمان

بته یکی از رایج ترین نقش های نمادین ایران است.پیشینه این نقش به روزگاران دور گذشته رد پای این نقش در هنر ایران از جمله معماری-تزئینات-سفال-قالی و پته دیده می شود .
بته در مسیر تطور خود موجب ابهامات زیادی شده و باعث شده که مفسران به تاویل های جالب و عجیب واداشته شوند.عده ای از مردم نقش بته جقه را شبیه درخت سرو دانسته اند. درختی همیشه سبز که نماد آزادی و آزادگی است.
عده ای دیگر بته را به درخت گز تشبیه کرده اند که از جهاتی شبیه درخت سرو است که هم در کویر و هم در کنار رودخانه رشد می کند.ایرانیان قدیم درخت گز را بسیار دوست داشته اند و گاهی تا حد پرستش به آن احترام می گذاشتند.
پژوهشگران پته جقه را تغییر تدریجی همان درخت زندگی دانسته اند.یکی از مهم ترین نقش های نمادین که به علت طول عمر زیبایی اش مقدس شمرده می شود.نظرات دیگری در مورد بته جقه می رسد.وجود دارد.که عبارتند از:
[box shadow=”0 1px 4px rgba(19, 234, 113, 0.3), 0 0 20px rgba(64, 255, 24, 0.1) inset” align=”center;” ]1-بته جقه شکل سروی است که سر آن بر اثر ورزش باد خم شده است۲- بته جقه مظهر شعله آتش آتشکده های زرتشتی است۳-بته جقه نماد بادام یا گلابی و یا مشت بسته است.۴-بته جقه به میوه درخت کاج،نخل،بادام و میوه صنوبر شبیه است. [/box]
کرمان محل تکامل انواع بته جقه است.شناسایی بیش از هفتاد نوع نگاره و قرار گیری آن در هنر های مختلفی چون شال بافی-پته دوزی و قالی بافی خود گواه این مدعاست.یکی از دلایل ماندگاری ،تنوع و ابداعات جدید در نگاره بته جقه در کرمان را می توان به پیروان اقلیت زرتشتی خصوصا زنان آنها نسبت داد و امروزه قسمتی از جایگاه تاریخ و پته کرمان را زنان زرتشتی به دوش می کشند .
نگاره بته جقه که در انواع مختلف به زیبایی تمام در پته دوزی به کار میرود.در ابتدا کار زنان زرتشتی بوده و به وسیله آنها ترویج داده شده است وهمچنین بافت و تجارت شالهای اولیه کرمان و یزد در دوران صفویه در انحصار و خاص زرتشتیان بوده است.بته جقه در زمان صفویه نقش مایه لباس بزرگان و شاهان بود..لباسی که در کرمان و پزد بافته می شد.در نهایت بایست گفت که بته جقه نگاره منحصر به فردی است که از نظر زیبایی توانایی همنشینی با نقش های هندسی،اسلیمی و خطایی را داشته است نگاره بته جقه امروزه یکی از رایج ترین نقش های نمادین هنر ایران است که در ماندگاری و تنوع بخشیدن به آن خطه کرمان نقش غیر قابل انکاری داشته است.
سه عامل آئین و اقلیت زرتشتی،خلاقیت طراحان آثار هنری و رونق و حضور هنرهای قالی بافی و مسگری و پته دوزی توانسته این نگاره را در کرمان خاص نماید.