گرته زدن پته

روشهای کشیدن طرح بر روی پارچه پته عبارتند از گرته زدن، مهر و چاپ.

گرته زدن نوعی هنر نقاشی و طراحی است که هنرمندان کرمان به خوبی در مورد آن مهارت دارند.

البته در شهرهای دیگر هم که این مدل صنایع دستی تولید می شود با نحوه طراحی آن آشنایی دارند.

طراحی پته به شیوه های سنتی و مدرن انجام می شود و کاری بسیار ظریف و زیبا است و طراحی پته و یا منتقل کردن طرح روی پته را گرته زدن می گویند.

این نام از دیر باز برای این هنر وجود داشته و هنوز هم افرادی که به شیوه دستی این کار را انجام می دهند با نام گرته زدن آن را می شناسند.

طراحی پته به دو شیوه قدیمی و نوین انجام می شود. در گذشته این کار را با کشیدن طرح روی کاغذ پوستی انجام می دادند.

روش کار اینگونه بود که در ابتدا خطوط طراحی شده را به فاصله یک میلی متر از هم سوراخ کرده و این کار را سوزن زنی می نامیدند.

سوزن زنی در واقع سوراخ کردن خطوط طراحی بود و بعد از اینکه خطوط را سوراخ کردند روی آنها را با گچ یا خاک و یا ذغال نرم پر رنگ کرده و در نهایت با قلم و رنگ و مرکب نقاط سوراخ شده را پر رنگ تر می کردند.بعد از این کار طرح بر روی پته منتقل می شد.

در شیوه های قدیمی همه کار به صورت دستی انجام شده و ابزار و وسایل خاصی برای طرح زدن یا گرته زدن بکار نمی رفت.

در گرته زنی برای پارچه های تیره از خاک گچ و برای پارچه های روشن از خاک زغال استفاده می گردد.

طرح های پته نه شلوغ است و نه هندسی بنابراین رنگ های روشن نمی تواند جاذبه زیادی به آن بدهد و تیره بودن رنگ ها ارتباط نقوش را منظم تر و زیباتر می سازد. البته در سال های اخیر رنگ های روشن نیز به پته دوزی راه یافته است.

طراحی به روش مهری و چاپی

در روش کشیدن طرح بر روی پته به روش مهری به این صورت بود که طرح را روی مهر های چوبی حک می کردند و مهر را داخل رنک می کردند و بعد مهر را روی شال پته می زدند و به این صورت طرح روی شال نقش می بست این روش در قدیم به کار می رفته است.

در زمان حال طراحی جدید در پته ها با استفاده از نوع خاصی از قالب های چوبی صورت می گیرد.

در این روش طرح را به شکل عکس روی قالب های چوبی حک می شود و بعد این قالب های چوبی را روی اسفنج هایی که به جوهر آغشته شده است، می مالند و بعد طرح مورد نظر را با اندکی فشار و ضربه روی پارچه و یا شال چاپ می کنند.

در این روش حتما باید یک قالب چوبی به شکل طرح مورد نظر و جوهر و یا مرکب و رنگ انتخاب شده وجود داشته باشد.

امروزه نیز روش دیگری برای طراحی پته وجود دارد که از یک نوع برنامه کامپیوتری برای کشیدن نقش و نگارها و خطوط استفاده می کنند که بسیار تمیز و بدون نقص در می آید البته این روش کمی گران تمام شده و مقرون به صرفه به نظر نمی رسد.

خلاصه

[hwgold-dash bcolor=”#fd7″ align=”right” ]طراحی روی شال پته به روشهای گرته زدن و چاپی و مهری می باشد که در گذشته و حال مرسوم بوده است . گرته زدن و مهری در زمان قدیم کاربرد داشته است اما روش چاپی در زمان حال کاربرد دارد البته روش گرته زنی در زمان حال هم کاربرد دارد بهترین روش طراحی پته روش چاپ است [/hwgold-dash]